- Punkter:

- fødd 5. august 1813 i Ørsta, døydde 23. september 1896 i Kristiania.

- han var ein kjendt språkforskar og dikter, men er mest kjendt som opphavsmannen til nynorsk som skriftspråk.

eit veldig kjendt dikt er mellom bakkar og berg/''nordmannen''

- Livssoge:

Han blei fødd på ein gard på Sunnmøre og er sønn av småbrukaren Ivar Jonsson. Han kom frå fattige kår, og hadde i utgangspunktet eit heller dårleg skoletilbud og budde på ein nokså isolert gard, så han hadde ingen venner. Men han var svært interessert i skolearbeid, og skaffet seg stor kunnskap ved å lese på egenhånd, derfor brukte han tida si på lesing av dei få bøkene dei hadde, som var blandt anna Bibelen.

 

Han hadde åtte søsken, som mista foreldrene då dei var ganske unge. Siden dødsfalla til foreldrene, ble storebror til Ivar Andreas, familiensoverhovud og satte han til mykje gårdsarbeid så han ikkje fekk utvikle og vise evnene sine. Men han utmerka seg til komfirmasjonen og presten skreiv godt om han i kyrkjeboka.

 

Han begynte fyst som ein omgangsskolelærar og blei etterkvert huslærar.

 

Sine fyste trykkte sider var i Bergens Stiftstidane i 1841, der blei deler av arbeide hans om språkarbeidet sitt trykkt i to nummer.

 

Han begynte og granske på si eiga sunnmørske dialekt og plantelivet i distriktet. Han reiste til Bergen for å få arbeidene sine, det var då han fekk arbeide sitt trykkt.

 

Han fekk mykje støtte av biskop Jacob Neumann. Det førte til at han etter hvert fekk eit stipend frå Vitenskabsselskabet i Trondhjem for å reise og granske det norske folkemålet. Han var ute på reise i fire år og høyrte mange forskjellige dialektar på vegen, og skreiv ned ord og uttrykk; han samla også inn ordtak, men Aasen var ikkje folkeminnegransker eller sosiolog. På de fire årene la han bak seg mer enn 400 mil og kom så langt nord som Helgeland.

 

Etter den fire år lange reisa, busatte han seg i Kristiania/Oslo og budde der resten av livet sitt, ugift og einsam, men drog likevel av gårde på studiereiser, for det meste om sommeren, i hele 20 år. Sjølv om han hadde nok pengar og var ein kjent språkforskar i Noreg leigde han to små kalde rom. Om vinteren fraus han ofte fordi han ikkje hadde nokk ved å fyre med. Då han arbeidde, hadde han ingen lampe på arbeidsbordet, berre to stearinlys. Han var ein stillfaren mann som hadde liten sans for komfort.

 

Han var ikkje berre ein genial språkforskar, men også ein kunstnar. Han brukte Nynorsken mykje til dikting og rim. Han skreiv eit skodespel, Ervingen i 1855 og diktsamlinga Symra i 1863.

 

Ivar Aasen døydde i 1896. Før han døydde opplevde han at Stortinget likestilte Aasens skriftspråk, landsmål, med riksmålet.

 

(Ivar Aasen var ikkje nokon spesielt fotogen mann, noko som ein ser att på bilda som er tekne av han. Det finst berre nokre få bilete der han ser ”skikkeleg” ut.)

 

Oversikt over dikt som Aasen skreiv:

- Fem Viser i søndre Søndmørs Almuesprog (1842)

- Tvo nye Visor (1851)

- Ungdomsdiktinga (før 1840)

- Tre nye Sange (1844)

 

Oversikt over skodespel som Aasen skreiv:

- Ervingen, (1855)

- Samtale imellom to Bønder (1849)

- I Marknaden (1854)

- Sidste Kvelden (1887)

 

Kjelder:

- daria.no

- aasentunet.no

- norsknettskole.no

- wikipedia.no

- frå saga til cd - skolebok 10a