Første delen av livet

Hamsund var født 4. august 1859 i Lom, Oppland

 

Foreldra hans var Peder Skultbakken/Pedersen og Tora Olsdatter. Saman fekk dei 6 barn. ( Hamsun nr.4) Dei flytta til garden ved Hamsundet i Nordland, da Hamsun var 3 år. Faren var ein skreddar frå Gudbrandsdalen. Mora var heime verande og passa ungane.

 

Knut hadde to onklar, Hans og Ole. Ole var ikkje særleg interessert i pengar. Han meina det fans meir den rikdom i livet. Hans derimot, var ein svært rik og godt omtalt man, som mange var redde for. Men han hadde ein dårleg arm. Den var så dårleg at han ikkje kunne skriva sine eigne rekningar, så han flytta også til Hamsundet. Der var det økonomien svært dårleg, så Hans fekk ansvar for Knut.

 

De neste åra var vanskelege for Knut, for onkelen hans behandla han med hard disiplin, og forsikra seg om at han lærte seg å lese og skrive. Får når Knut kunne det, kunne han jo ta seg av papirarbeidet til Hans.

 

Dette var fem veldig hare år får Hamsun. Men han sleit seg i gjennom dei alle saman. Heilt til 1873. Da bestod han sin siste dag på skulen, og var plutseleg fri, og klar til å utforske den så alt får store vera.

 

Endeleg fri

Hans fyrste arbeid var som ein kjøpmannslærling i Tranby. Etter det følgja sekkbærar å kaia i Bodø, postbod, politibetjent, skomakar lærling, lærar og konferansier. Men ingen av disse arbeida klarte han sette seg til ro med. Han var jo fyrst å fremst bonde, og ikkje minst diktar. Noko ingen la merke til.

 

Så, endeleg, i 1877 fekk han gitt ut sin fyrste bok. Ein Kjærleik historie som heite «Den gåtefulle.» Om du likar Hamsun bøker, men ikkje har høyrd om denne, så er ikkje det så rart. For boka slo ikkje an, og Hamsun tente lite på han.

 

1879-80 var harde år får forfattaren, og har seinare blitt tema i ei av bøkene hans, «Sult.» Han budde i Oslo, eller Kristiania som det heite den gongen. Dagane hans der var prega av svolt og fattigdom. Om det var han sjølv eller ting han så, veit eg ikkje, men han blei til slutt lei, og reiste vidare til Amerika. Der reiste han til statar som Minnesota, og Wisconsin. Han jobba på prærien, ein jobba han faktisk likte, for det var her han høyrde heime.

 

4 år seinare skjedde det som stortsett skjer med folk som har vore lenge heimen i frå. Han fekk heimlengsel, og vende tilbake til Kristiania. Her hadde det ikkje ting forandra seg mykje. Det var framleis mye svolt og fattigdom, men han freista lykka igjen. Han levde på å skriva artiklar og talar, noe som ikkje gav han mye pålegg på brødet akkurat. Så 1886 reiste han like godt tilbake til Amerika for andre gang, men ikkje til prærien denne gongen. Chicago blei neste stopp, kor han jobba han som togførar.

 

Denne jobben likte han ikkje no særleg, og innsåg at han eigentleg ikkje likte Amerika no særleg.

 

Gjennombrottet

I 1888 reiste han tilbake til Skandinavia, men denne gangen til Danmark. Det var her han endeleg fekk steinane til å rulle skikkeleg. Han skreiv romanen «Sult», og fekk eit dansk blad til å gi ut den fyrste delen av han, som han hadde skrivi i København.

 

Den blei ein kjempesuksess, og han fekk tilbod om å bli teatersjef i Bergen. Men herlegheita stoppa ikkje der. Bjørnson. Selveste Bjørnstjerne Bjørnson, ville la han få bu gratis eit heilt år på Aulestad. Men av ein eller anna grunn, takka stolte Hamsun nei.

 

1890 kom bokforma av «Sult.» Men skrivestilen i den stod i kontrast med realismens skrivemåte. Boka selde litt under tusen eksemplarar, så den blei ikkje den brak suksessen han hadde håpa på. Men han hadde fått sitt gjennombrott.

 

Så kom tida med foredrag for studentar, kor han forakta amerikansk kultur, både sosialt og moralsk.

1891. Hamsun reiser ut på sin berømte foredragsturné rundt i Norge. På disse foredraga tok han oppgjer med samtidas forfattarar som Bjørnson, Lie, Kielland og Ibsen, som han meinte skreiv det romantiske, ikkje det naturalistiske i samfunnet.

 

1892 utgav han sin andre roman «Mysteriet,» som ikkje blei nokon suksess. Men så kom «Pan» to år seinare, som blei ein storslått suksess. Folk som Albert Einstein, Henry Miller og Ernst Hemingway sa Hamsun var samtidas beste forfattar.

 

Kjærleik og ekteskap

Når han endeleg fant ut at han var 40 år og ikkje hadde nokon å dele sine eldre dagar med, fan han Bergljot Bech. Ho hadde vore gift før, og hadde eit barn. Dei gifta seg i 1898, og han skreiv kjærleik romanen «Victoria,» som var påverka av kraftig forelsking.

 

Fordi om han er gift, reiser han til Finland, og bor der eit år. Så besøkjer han Russland og Tyrkia.

 

I 1902 får han sitt første barn, Victoria. Han utgav mange bøker etter det, noen ikkje fult så vellykka som andre. Disse er bøkene han gav ut;

-I Æventyrland (1903)

- Kratskog (noveller, 1903)

- Dronning Tamara (1903)

- Det Vilde Kor (diktsamling, 1904)

- Sværmere (1904)

- Stridende Liv (1905)

- Under Høstjærnene (1906)

 

Etter dette ønsket Hamsun å slå seg ned med familien, noko som ikkje gjekk så bra. Ekteskapet skjeret seg, og Bergljot og Knut skilde seg i 1906. Hamsun reiste heimen i frå, mens Berljot fekk huset.

 

Men ikkje lang tid etter fan han lykka igjen. Denne gangen hos den 22 år yngre skodespelarina frå Elvrum, Marie Andersen. Ho gav opp sitt lovende skodespelar liv, og gifta seg med Hamsun.

 

I tida som fulgte gav han ut verkane, Benoni (1908), Rosa (1908), En Vandrer Spiller Med Sording (1909), Livet Ivold (1910), Den Siste Glæde (1912), Børn Av Tiden (1913), og Seglefoss By (1915)

 

I 1917 gav han ut sitt meisterverk «Markens Grøde,» som tok eit skikkeleg oppgjer med ''Modernistane.'' Boka selde vera over i millionopplag, og Hamsun tende store pengar på han.  Og ikkje nok med det, i 1920 fekk han nobelprisen i litteratur for boka.

 

Hamsun og nazismen

Så kom tida med nazismen i england. Hamsun var nazist. Hata alt som hadde med engelskmenn å gjere. Dette hatet gjorde så Tyskarane fekk sansen for bøkane hans. Han støtta nazistane når dei fekk makta over tyskland, og skreiv artiklar som oppfordra til og ikkje gjere motstand når dei ville ta kontroll i Norge.

 

Men Hamsun var jo ikkje heilt utan samvett. Han likte ikkje at normen vart tatt til krigsfangar, og han syntest synd på jødane. Mange skreiv brev til han, og ba om å hjelpe dei med å få venar og familie tilbake. Hamsun kontakta Josef Terboven og spurte om han ville gjere noko med det, men han fekk alltid avslag. I 1943 reiste Hamsun til Tyskland for å snakke med Hitler. Men det gjekk heller ikkje som Knut ville.

Grunnen til at Hamsun hata engelsk menn var at britene som drev med handelsblokade under den første verdskrigen som råka dei uskuldige som blei nøydd å leve i fattigdom og svolt.

 

Forfattarens siste tid

Etter krigen var ei trist tid får Hamsun. Han blei stilt for krigsrett på grunn av sympatiseringa med Hitler og nazistane, men blei frikjent og stempla som mentalt sjuk. Men han måtte betale ei bot på 575 000 kr.

 

I 1949 utgav han sitt siste ein verk, «På gjengrodde stier.» I dette verket Freista han unnskylde seg for det han gjort.

 

19. februar 1952 døde Knut Pedersen Hamsun. Ved sin side hadde han kona Marie. Hamsuns siste ord: «La det være Marie, jeg dør nu”

 

Han fekk 4 barn med Marie, Og døde på Nørholm.