Innhald:

3: Forord
4: Island
5: Island
6: Fakta om Island
7: Fiske og Landbruk Religion
8: Klima, Flora og Fauna
9: Kunst og Kultur
10: Film Musikk og Språk
11-22: Historie
23: Etterord
24: Referanse liste

Forord:

Island eit land du ikkje høyrer så mykje om. Det mystiske landet som du høyrer mykje om men veit lite om, kvifor velja det?? Det var bare lykka at det vart det det vart . Den første oppgåva var historia om og rundt Vefsn Landbruksskule, eg hadde alt komme godt i gang og hadde skrevet ein god del då eg tok med bøkene på skola for å arbeide med det der. Eg leste i timen og la bøkene i hylla , men dagen etterpå var dei ikkje der(Dei var dei einaste bøkene om VLS eg viste om). Eg leita høgt og lågt men fann dei ikkje, så det bar på biblioteket for å finne noko nytt å skrive om. På biblioteket har dei ein PC med alle bøkene innlagt på og den som sto framme var om Island. Eg viste lite om Island og enda mindre om historia, så slik vart det, så no skal eg skrive om Island

Island - Ildens og Isens øy

Midt i Nord Atlanteren mellom Europa og Amerika finn du ei lita øy med namnet Island, med sine tal rike vulkanar og enorme isbrear høgt over av havet. Ildens og Isens øy kallast den med den enorme naturen som ikkje finnes nokon anna stad i verda. I fleire hundre år har folket hatt ei hard kamp mot naturen for i det heile tatt å overleva. Til slutt måtte dei gi seg heilt over og leve i pakt med naturen. I de seinare åra er det Island, folk veljar viss dei vil sjå natur, så turismen er ei viktig næringskjelde for det lille landet . Sjølv om vulkanane har øydelagt mykje har dei 264922 islendingane klart seg godt og skapt eit velferdssamfunn heilt på høgde med dei andre nordiske land.

Ei reise til Island er og ei reise tilbake til fortida . Få steder i verde er fortida så godt tatt vare på som her på den rike øy. Språket dei snakkar er det gamle norrøne språket som før vart snakka av hele Norden og som vikingane snakka då dei først kom hit. Islendingane har også djup respekt for landet si historie , som er skildra i de 800 år gamle handskrivne sagaene. Så her ligg det og ventar på at nokon skal komme og sjå det både, vandrarar, ryttarar, fiskarar og andre eventyrlystne som vellj å reise til landets ville og uberøyrde natur. Men heller ikkje ei dukkert i ein av dei mange varme skildane i ein kald og mørk desember natt er noko ein gløymmer så lett.

Fakta om Island

Fakta: Innbyggaraar: 264922 (1995)
Hovudstad: Reykjavik
Areal: 103100kme
Språk: Islandsk
Statsform: Republikk
Valuta: Islandsk Krone
Religion: Evangelisk-luthersk
Hovudnæring: Fiske
Landskap: Island ligg litt sør for Polarsirkelen i det nordlege Atlanterhavet, 970km vest for Noreg og 798 km nord vest for Skotland. Samman med Færøyane ligg Island på den undersjøiske ryggen mellom Europa og Grønland .Lande sitt totale areal med øyer er103100km2, og sjølve landet 102950km2. Av det er det1/5 som er beboeleg .11% er dekka av is, 10% av lava og 1% er dyrka mark. Øya er oppstått av vulkanar for ca16 millionar år sidan . Øya stiger hele tida og blir 2 cm breiare kvart år og dei har eit vulkanår ca kvart 5år. Her er fleire med isbrear og ca 200 vulkanar.

Religion: 97% er protestantar og dei har gudsteneste klokka 11 om sommaren og klokka 14 på vinteren .Der er også ei lita katolsk menigheit

Fiske: Fiske er Island sin viktigaste inntekt skilde og er grunnlaget for heile lande sin økonomi. Landet er nøgd til å importere ei lang rekke varer og betale med pengar frå fisk. 80% av all eksport er fisk og 20%av landets folk arbeidar med fisk. Landbruk: Det islandske jordbruk har alltid vore smått både i omfang og variasjon. Drifta byger på høy, kveg og sau. Landet er sjølv forsynt med poteter og i dei store drivhusa dyrkar dei bl.a. agurkar, tomatar og pepper frukter . Her dyrkes også bananar.

Klima: Klimaet er veldig ustabilt og det kan ta få minuttar frå sol til regn eller snø, eller som islendingane sei : Er du ikkje fornøgd med været så bare vendt eit øyeblikk.

Flora og Fauna: Før var skogen grøn og frodig , men nå er det nesten ikkje meir skog igjen. Det er to store skogar og nokre små att, for det meste er bare bjørk og kratt. Her er berre 450 arter av planter som lever vilt men det er fordi at det er så kald. Alt dyre liv blei utrydda under siste istid og det var berre polar reven som levde der då mennesket kom dit. Menneskja har nå innført Rein mus og rotter, det er også med kvart isbjørn der men dei blir fort nedlagt. Havpattedyr finst det mengder av som selar og så vidare , og det er også ein masse fisk der ute i havet Det er oppsevert 247 arter fuglar og 74 som hekker der fast. Det er også 800 forskjellig innsikter der.

Kunst og kultur: Island har mange kjente verk som blant anna: De Islandske sagaer, Den eldre og den yngre Edda, og ein del viktige verk er Ilendingboka, Landmannboka og Heimskringla. Alt dette har ein viktig plass i den Islandske kunsten og kulturen. Frå eldre tid er det ikkje mange bilete , men no har det komme ein del kjente verk der ifrå.

Film og musikk: I dei seinare år har det vorte spela inn ein del spelefilmar der og ein god del av dei kjent regissørane har vore der. Musikk har det vert lite av i Island ,men no har dei begynt og interessere seg for orkestermusikk. Det er også komme ein del kjent artistar der i frå , blant anna Bjørk: Språket: Språket er den viktigaste nøkkelen til Islands kultur; det er det samme språket som da vikingane reiste der og herja. Men mykje er forvandla etter den tid. Det var først i dette århundre at språket verkeleg har vorte trua. Men det har vorte holdt godt i stand på grunn av dei hyppige lesinga i sagaene og landets beliggenheit

Historie:

Ca 300f.kr.: Eit land , som kan ha vore Island, vart i geografien første gang beskrevet av grekaren Pytheas. Landet skulle ligge seks døgns seilas frå Storbritannia og eit døgn frå verdens ende .

795e.Kr.: Noen ’Irske munkar oppheldt seg der i sommar månadene , men dei forlot øya då vikingane kom.

Ca.870: Svensken Gaarðar Svavarsson overvinter på øya og kallar den opp etter seg sjølv, Gardarsholm. Ein nordmann med namn Floki Vilgeroarson hørte om landet og overvintra der men frøs så veldig og kaldte landet Island.

74 : Ingolfur Aarnarson , ein rik stor bode reiste dit og slo seg ned og dreiv gård der , som varte til midten av 900tallet og på det tids punktet hadde det allereie komme 60000 innvandrare til landet. Det var ingen styring i landet men folk samle seg til ting ein gang om våren og ein gang om hausten..

930: Det første tinget blei danna og er foregang til all styring i Island. Det vart holdt i 14dager ved midt sommar, det vart heilt der det startet heilt fram 1798, og i 1800 vart det flytta til Reykjavik.

982: Under Eirik den Raude leiing vart det oppretta buplassar på Grønland.

1000: Leif Erikson (sonn av Eirik den røde) oppdaga Vinland i Nord Amerika. Alltinget vedtok og gjøre Kristendommen til statsreligion men dei gamle gudane vart tilbedt i smug.

1056: Island fikk bispedøme i Skalholt.

1096: Som første land i Norden måtte dei betale skatt til kirka, som bare var storbønderene.

1106: Enda eit bispedøme vart oppretta på Holar, og den første biskop endra på vekedagen , tysdag, onsdag og torsdag til tredjedag, mittukedag og femtedag. Han forbaud dans og elskovsdikt.

1130: Presten Ari Porgilsson med tilnamnet ;den lærde, nedskriv Islands eldste historie i Islendingabok.

1152: Island blei i kyrkjeleg hensekt underlagt norsk ærkebiskedøme.

1150-1200: Alt som skjedde i denne delen av islands historie er ned skriven i bøker skrevet av munkar

1220 - 1264: Sturlungtide var den siste tida Island uavhengihetstid. Det som gav tida eit navn av ei slekt med namn Sturling Og leder av den slekta i slutten av perioden av Snorre Sturlavson. Slekta hadde mye makt , men folket var i mot det og det vart borgarkrigar.

1241: Snorre Srutlavson vart drept av sine fiender på oppfordring av den norske kong Håkon 4 Håkonsen

1262: Den Norske kongen brukte ledrana av dei store slektene til hjelp for og sjølv ta over landet. Etter den tid blei folket avhengig av norsk forsyning og det var ikkje bestandig aat det kom, så det var magre tidar .Det følgde epidemiar og hungersnød med.

1387: Island blei sammen med Noreg underlagt Danmark, som forverret forholdet i landet

1402-1404:Svartedauden kom og utrydda 1/3 av befolkninga og da igjen sto det 30000-40000 menneskar.

1490: De engeske skipene som fisket utanfor Island blei legitimert og måtte betale skatt til den danske krone.

1550: Den siste katolske biskop vart henretta og nå var ikkje bare storbønnernes ,men også kirkenes makt gitt over til Danmark.

1602: Dansk monopol på all handel blei innført og det innebar at befolkningen fekk store materiale manglar.

1783: Eit av dei størst vulkanutbrudda i nyaeretid. 10000 meneskane døde av ein hungersnød som var følgjene av utbrudder, og fleire vart borte under lavaen.

1848: Alltinget krevde sjølvstyre og Islands første avis kom ut.

1854: Island fekk fullstendig handelsfriheit.

1904: Det vart innført heimestyre i Island.

1906: Island dekk telefonisk forbindelse med om verdnen ved at ein undersjøisk telefonkabel vart trekt mellom Skotland og Island.

1911: Island’s universitet vart grunnlagt i Reykjavik.

1915: Island fekk eigen regjering og eige flagg, kvinner og arbeidsfolk fekk stemma.

1918: Island vart sjølvstendig, men hadde fortsatt felles konge (Christian den 10)med Danmark.

1919: Islands kyst bevokning begynte og patruljere rundt øyene .

1920: Høyesterett blir etablert på Island.

1940: Island vart under 2. verdskrig på grunn av si strategiske beleggenheit besett av britiske toppar som året etter vart avløyst av amerikanske styrker.

1944: Island reiv seg heit laus frå Danmark, og 17.juni utropast republikken Island og Svein Bjørnson valgtes til president.

1946: Island vart oppteke i FN.

1949: Island vart medlem av NATO.

1958: Islandsk fiskegrense vart utvida frå 4 til 12 sjømil. Og den første torskekrig var i gang med engelskmennene.

1961: Islandsk folketing vedtok ein lov om utlevering av danske handskrifter.

1963-1967: Ein kraftig undersjøisk vulkan laga øya Surtsey.

1964: Island kom med i EFTA.

1966: Høyesterett på Island bestemte at dei islandske handskrifter skulle tilbakeleverast. Og Island fekk sin første egne TV stasjon.

1972: Island utvida fiskegrensene til 50 sjømil, og da staret den andre torskekrig, England vart nøgt til og godta det fordi Island trua med og melde seg ut av NATO og avbryte alle avtaler med England. USA og Sovjetunionen hadde stormøte i Reykjavik.

1973: Natta til 23.jan begynte eit vulkanutbrot på hovedøya Heimey i Vest-manaa øygruppen. Alle vart evakuert og utbrottet hold på i 5 månader . USAs president Richard Nixon møtest i Reykjavik med sin franske kollega George Popidou.

1974: Island feira sitt 1100 års jubileum og ved den anledningen vart riksvei ein opent og den var på 1414km Fiskegrensene vart utvida til200 sjømil og den tredje torskekrig var i gang. Island vann etter 2 år.

1980: Vigdis Finnbogaadottir valgtes til president , og vart verdas første kvinneleg folkevalgte statsoverhode.

1984:Verdens første kvinneparti vart danna i Island og fekk 5,5% av stemmene i Alltinget ,og Vigdis vart gjennvalgt til 4 ny år .

1986: USAs president og Sovudjetunion leder holdt eit kort toppmøte i Reykjavik.

1987: Den nye Leifur Eriksson- terminalen i den internasjonale lufthamnen, i Kelfavik vart inn vida. NATO ministermøte i Reykjavik.

1988: Vigdis vart gjenvalgt til ny president og hun vart den valgt til den første kvinnelege ledaren for alltinget.

1989: Torskekvoten som var så viktig for landets økonomi vart kraftig nedsett og kvalfisket vart foreløbig av sluttet. Slag av pils og øl vart etter 74 år atter tillate Paven var på befaling i det kalle og rike land.

1990: Stopp på dei siste årenes kraftige prisauke og torskekvoten reduserast meir.

1991: Vulkanen Hekla har eit kraftig utbrott

1992: Island melder seg ut av den internasjonale kvalfangstkommisjon . Og Vigdis starter på sin fjerde epoke som president i Island.

1994: Island feirar sin 50års dag som uavhengig nation.

1995: To lavinar koste 30 mennesker livet. Iceland Air feiret 50års jubileum, og Vigdis seier på opninga av alltinget at ho går av.

Etterord:

No er det gjort ein oppgave på mange sider ! Det har vert ein grei oppgåve og skrive, og eg synest at det har gått fort. Men eg har fått kopiert lit for lite bilete kart og nokre grafiske framstellingar Etter denne oppgåva har eg lært mykje og er blitt svært interessert. Island har ein svært interessang historie og eg opp fordrar alle til og lesa om den Islandsk historie begynnar svært sakte men når den først kommer opp i fart så er den svært underholdane. Den som først oppdaget Amerika var frå Island og Island var og så den første til og ha ei dame til og styre. Så eit råd til alle; Les om Island for det er svært underhaldande.

Nå er det Island eg har lyst og reise til!!!!!! Referanse liste:

Stoffet til denne oppgåva er hendt frå diverse bøker, blant anna: Turen går til Island (Dansk) av Steen Ulrik Johannessen, Min Islandsferd av Kjell Arild Pollestad, Island av flemming Lundahl og ein del svenske og engelske bøker. Eg har også funne noko i leksikon og ein del på internett. Eg har også prata med ein del personar som har vore der på ferie og forretningar.