Hovudgrupper av mikroorgansimar:

Virus- 0,0001mm- hiv, influensavirus.

Bakteriar- 0,001mm- mjølkesyrebakteriar.

Soppar- 0,01mm- gjær.

Eincella planter/dyr- 0,1mm- Amøbar.

 

Bakteriar i 3 hovudgrupper:

Kulebakteriar (kokkar)

Stavbakteriar (basillar)

Skruebakteriar (spirillar)

 

 

Bakteriane formeirar seg ved todeling.

Det kjem ein tverrvegg som deler cella i to.

Dei nye cellene blir skild frå kvarandre, eller dei blir hengjande saman i kjeder.

 

Ein kvilespore blir til ved ugunstige levevilkår og spirer når miljøet blir gunstig att.

Hos røtene til oren lev det ein liten mikroorganisme som lagar nitrogensambinding. Derfor treng ikkje oren å trekkje inn nitrogenet som er i klorofyllet.

 

Bakteriar i industrien, nokre bakteriar et olje og reinsar etter oljesøl. Vi utnytt bakteriar når vi lagar jogurt og eddik. Dei reinsar vatn og produserer energi som metangass.

 

Enzym er stoff som får kjemiske reaksjonar til å gå fortare utan at dei sjølve blir brukt opp.

Virus=giftstoff. Er ikkje ein organsime i vanleg meinig.

Antibiotika=middel som drep bakteriar utan å skade vevet i kroppen.

 

Det er fleire typar virus:

- Plantevirus: Øydelegg planter, får forkrøpla vekst og flekkete blad.

- Dyrevirus: Snyltar i dyreceller.

- Bakterievirus: Går til åtak på bakteriar, komplisert bygd, med eit hovud som inneheld arvestoff (Skruegreier) og ein proteinkapsel (kapselen).

 

Formeiring:

Ein viruspartikkel set seg på ei vertscelle, til dømes ein bakterie. Viruset trengjer inn i bakterien, virusarvestoffet blir frigjort, proteinkappa blir broten ned. Det blir laga nye virusarvestoff og nye proteinkapper. Dei nye viruspartiklane forlet bakterien.

 

Aids kjem av eit virus; hiv. Sjukdommen rammar kroppens forsvar mot infeksjonar. Når forsvaret sviktar, kan infeksjonar som vanlegvis ikkje er farlege, ende med døden. Smitter er når blod eller sæd med hivsmitte kjem inn i kroppen.

 

Vi kan bli smitta av mikroorgansimar på desse måtane:

- direkte kontakt. – indirekte kontakt. – luftsmitte. – smitte gjennom dyr. – matvarer.

 

Konserverings metodar:

- kjøling og frysing. – tørking. – salting og sukring. – hermetisering. (koker matvara ei stund ved 100°C) – pasteurisering. (varmer opp matvara til ca. 72°C i 15sek.

 

I 1853 oppdaga Koch kolerabakterien. Fører til tarminfeksjon.

 

Aleksander Flemming oppdaga at ein spesiell muggsopp som heitte Penicillium, skil ut eit stoff som drep bakteriar. Er ikkje særleg effektive mot virus, fordi viruset gøymer seg inne i vertscella , så det er vanskeleg å drepe dei med medisinar.

 

Ytre forsvar:

Ei frisk hud er nesten ugjennomtrengelig for bakteriar og virus. Spytt, tårer og naseslim inneheld eit enzym som øydelegg celleveggen sjå bakteriar. Flimmerhåra i luftvegane skil ut slim som gjer at me hostar opp bakteriar eller fører dei opp til svelget. Nedi magen er det ikkje mange som overlever pag. Surt miljø. I tjukktarmen er det eigen bakterieflora.

 

Indre forsvar:

Dei kvite blodcellene går til åtak på dei.

 

Ein bakterie eller virus kjem inn i kroppen, kvite blodceller produserer antistoff mot akkurat denne bakterien. Antistoffet set seg på bakterien. Berre bakteriar med antistoff på kan dei kvite blodcellene eta.

 

Vaksinasjon:

Me sprøyter inn døde eller svekte bakteriar inn i kroppen.

 

Serum:

Me sprøyter inn døde eller svekte bakteriar eller virus inn i ein hest slik at det blir laga antistoff mot sjukdommen. Me sprøyter desse antistoffa deretter inn i personar som har fått sjukdommen.

 

Antibiotika:

Det er eit stoff som drep bakteriar. Dei byrjar å verke når forsvarssystemet i kroppen ikkje greier å ta sjukdommen.

 

Einer var i bruk på mange måtar, ein tok einebær når ein var forkjølt og slapp. Det var brukt mot håravfall og tannverk. Oska nytta dei mot kløe, skabb og utslett. Mot magesmerter hadde dei gjæra bjørkesaft.